Over Science in transition

Het gist in de wetenschap. Over het functioneren van de wetenschap, het universitair onderwijs, het meten van resultaten, de samenwerking met maatschappij en bedrijfsleven, en de rol bij politieke besluitvorming bestaat veel onvrede.

Een belangrijke bron van onvrede is de stortvloed aan wetenschappelijke publicaties. Wetenschappers publiceren veel, maar de kwaliteit is niet zelden onder de maat en de maatschappelijke waarde onduidelijk. Dat is goed te begrijpen, want wetenschappers zijn economisch afhankelijk geworden van hun publicaties. Ze worden geprikkeld om veel te publiceren, niet om maatschappelijk relevant onderzoek te doen.

Dit leidt niet alleen tot verspilling van tijd en geld, maar ook van talent. De publicatiedruk heeft namelijk gaandeweg universiteiten getransformeerd tot promovendifabrieken die veel publicaties produceren, maar die ook hoog opgeleide onderzoekers zonder carrièreperspectief afleveren.

Bovendien wordt de onderzoeksagenda bepaald op een manier die een democratische samenleving onwaardig is. Beslissingen over het verdelen van onderzoeksgelden komen onzichtbaar voor het publiek tot stand. Terwijl de keuzes iedereen aangaan. Geld dat uitgegeven wordt aan ecologisch onderzoek, gaat niet meer naar natuurkundige vragen.

Universiteit leveren ondertussen steeds meer afgestudeerden af. Maar die zijn nogal eens van discutabele kwaliteit en hebben beperkte kansen op de arbeidsmarkt. Het ideaal van hoger onderwijs voor velen zonder adequate financiering heeft de kwaliteit van het onderwijs verslechterd.

Buiten de universiteit, in de maatschappij, bestaat nog steeds het beeld van onkreukbare wetenschappers die op zoek naar de waarheid nuttige ontdekkingen doen. De burger weet niet wat wetenschappers écht drijft, of hoe wetenschapsgeld verdeeld wordt, of hoe wetenschappelijke resultaten tot stand komen. Ook de media houden de mythe van belangeloze wetenschappers in stand en blijven zich daardoor verbazen over fraudegevallen en ruziënde wetenschappers.

Aanbeveling: De initiatiefnemers van Science in Transition menen dat nieuwe checks and balances in het wetenschappelijk systeem nodig zijn. Wetenschap moet gewaardeerd worden om de maatschappelijke meerwaarde die het oplevert en maatschappelijke stakeholders moeten meebeslissen over de kennisproductie. Het is bovendien cruciaal dat het publiek beter gaat begrijpen hoe wetenschap tot stand komt en welke belangen een rol spelen.

> Lees de hele position paper, of lees de Conclusies & Aanbevelingen.
> Meedenken? Kijk in de Agenda wanneer het volgende evenement plaatsvindt.